Deze week is het de week van de hoogbegaafdheid. Mooi moment om eens wat meer stil te staan bij wat hoogbegaafdheid is. Wat betekent het als je hoogbegaafd bent? Wat zijn de valkuilen? Hoe haal je het beste uit je slimme kind?

Wat is intelligentie?

De omschrijving voor intelligentie die het meest wordt gehanteerd is: Het vermogen om doelgericht te kunnen handelen, rationeel te denken en dit goed toe te kunnen passen. In het geval van een kind wordt gekeken of het een kind lukt om zich aan zijn omgeving aan te passen en over welke vaardigheden beschikt het. Er is dus naast een vaardigheidsonderzoek over welk niveau een kind heeft bij het schoolse leren ook een grijs gebied. Om te kunnen slagen zijn doorzettingsvermogen en anderen persoonlijkheidskenmerken nodig. Die vaardigheden zijn moeilijk meetbaar. Een hoog IQ hoeft dus niet automatisch in te houden dat een kind ook hoogbegaafd is.

Verdeling IQ scores

Grofweg is de IQ score verdeeld in groepen, een IQ van 70 en lager wordt gezien als moeilijk lerend. Van 80 tot 90 ben je beneden gemiddeld intelligent, van 90 tot 110 spreken we van een gemiddeld IQ, van 111 tot 120 bovengemiddeld ,bij 121 ben je begaafd en vanaf 130 hoogbegaafd.

Wat is hoogbegaafdheid?

De term hoogbegaafd krijg je als je een IQ vanaf 130 hebt. Zoals hierboven te lezen is blijft er een gebied onderbelicht. Daardoor zegt zo’n getal niet alles en kan het voorkomen dat een kind dat goed heeft gescoord op de IQ test toch in de praktijk moeilijkheden tegenkomt.

Testen

Het IQ wordt vaak bepaald door testjes. Zo wordt gekeken of een kind ziet wat er op een afbeelding van een voorwerp ontbreekt, de algemene kennis wordt getest maar ook bijvoorbeeld rekenen, er wordt getest op maar liefst 13 deelgebieden. Hier wordt een scoringstabel op gelegd waarin ook de leeftijd van het kind wordt meegenomen. Een goede test krijg je door alle factoren mee te nemen tijdens het testen. Zoals de omstandigheden waarin de test heeft plaatsgevonden, observaties tijdens het onderzoek, schoolresultaten maar ook medicijn- en stemmingmiddelengebruik etc.

Verbaal/ performaal

Wat wordt nu bedoeld met verbaal en performaal? Niet alle soort intelligentie zijn bij elk kind even sterk ontwikkeld. Disharmonie is een veelvoorkomend verschijnsel. Veel hoogbegaafden hebben een hoog verbaal IQ: ze zijn taalgevoelig, denken snel en hebben een ruime woordenschat. Het performale IQ geeft aan hoe groot het handelend vermogen van het kind is.

Disharmonie

Een test kan de ontwikkeling van sterke en zwakke kanten laten zien.  Er is sprake van een disharmonisch profiel wanneer er opvallende verschillen bestaan tussen de verbale en de performale intelligentie. Dit is meestal een teken dat er iets aan de hand in de ontwikkeling.  Het wordt ook wel aangeduid met de term ‘verbaal/performaal kloof’.

Kinderen en jongeren die verbaal sterk zijn, worden overschat. Ze hebben vaak meer tijd nodig bij taken met ruimtelijk inzicht en organiseren. Kinderen en jongeren die non-verbaal sterk zijn, worden onderschat. Ze zijn juist sterk in visueel en praktisch handelen.

Diverse testen

De bekendste testen die gebruikt worden zijn de WISC en de Rakit. Er zijn online veel gratis testen te vinden. Die geven misschien een beeld maar zijn zeker niet vergelijkbaar met testen die door psychologen of andere gekwalificeerde helpverleners worden afgenomen.

Valkuilen

Het algemene beeld is dat bij een kind dat hoogbegaafd is alles gemakkelijk en vanzelf gaat. Ze kunnen slagen zonder hulp. De valkuilen bij een disharmonisch profiel kunnen zijn dat een verbaal sterk kind overschat wordt en een performaal sterk kind onderschat wordt.

Ook onder hoogbegaafden komt bijvoorbeeld dyslexie en dyscalculie voor. Maar ook emotionele problemen als faalangst kunnen er voor zorgen dat een kind blokkeert. Dat gevaar  aanwezig omdat een hoogbegaafd kind anders denkt en dingen verwerkt dan een kind met een lager IQ. Niet beter, niet slechter, maar anders. Door steeds te ervaren dat je anders bent heb je de neiging je aan te passen. Op leergebied kan het averechts werken. Eén van de grootste problemen is dat hoogbegaafde kinderen niet hebben leren leren. Waar ligt dan eigenlijk het talent? Hoe ga je om met verwachtingen, geven die spanning en stress? Wat doe je als iets saai is, zet je dan door?

Meer informatie over hoogbegaafdheid vind je in het boek ‘Meer dan intelligent’ van Tessa Kieboom en Kathleen Venderickx. In dit boek worden de vele valkuilen bloot gelegd die er kunnen ontstaan bij het hebben van een hoog IQ . Maar ze reiken ook concrete tools aan die hoogbegaafden kunnen helpen om hun talenten te laten floreren en gelukkiger in het leven te staan.

Het boek vind je hier

Mooi verhelderende lezing

Hoe het werkt wordt supergoed uitgelegd in deze lezing van Linda Silverman voor SLO. Hij is lang en in het Engels maar ongelooflijk verhelderend.

Ik leer leren

Ik leer leren is een training een kind helpt om zijn/ haar eigen leerstijl te ontdekken. Tijdens 5 bijeenkomsten worden de leerstijl, faalangst en motivatie, plannen en organiseren, concentratie en uiteindelijk gemakkelijke manieren om saaie lesstof te kunnen onthouden behandeld.

Als je dus denkt, hoe is het toch mogelijk dat mijn slimme, al dan niet hoogbegaafde kind toch slechte cijfers haalt. Laat het het dan zelf uitzoeken en volg een training bij een gecertificeerde ‘Ik leer leren ’trainer

Stuur mij een bericht voor een vrijblijvende kennismaking.