Bijna 1 op de 3 kinderen tussen de 3 en 10 jaar heeft last van slaapproblemen. Als een kind slecht slaapt dan heeft dit vaak veel impact op het hele gezin. Iedereen raakt oververmoeid. Zelf heb ik die ervaring met mijn jongste, wij kwamen ’s nachts aan hooguit een uur slaap. Mijn leven ging overdag gewoon door, hij heeft ook twee broers waar gewoon voor gezorgd moest worden en wij hadden natuurlijk ook nog een baan. Gekmakend dus en moeilijk vol te houden, hoe goed je de pijn ook probeert te verdelen.

Slaapproblemen bij kinderen

In dit artikel lees je hoe het kan komen dat je kind slecht slaapt. Hoe ontstaan slaapproblemen? Je leest ook tips per leeftijd, die kunnen helpen om je kind weer beter te laten slapen.

Slaapproblemen komen veel voor bij kinderen.  Naar schatting 15 tot 30% van alle kinderen heeft moeite met inslapen of doorslapen. Slaapproblemen zijn niet alleen zwaar voor je kind maar ook voor jou als ouder. Geen goede nachtrust kan gevolgen hebben voor de concentratie en je bent sneller prikkelbaar. Het kan een behoorlijke wissel trekken op jullie welzijn en dat van de rest van het gezin.

Hoeveel slaap heeft een kind nodig?

Een kind van 3 tot 5 jaar heeft ongeveer 10 tot 13 uur slaap nodig. Van 5 en 6 jaar nog 10 tot 12 uur. Van 7 tot 10 jaar nog 9 tot 12 uur. Dit zijn richtlijnen. Er zijn kinderen van 3 jaar die genoeg hebben aan 10 uur slaap, dan is er geen sprake van een slaapprobleem als een kind dat om 7 uur ’s avonds naar bed gaat om 5 uur wakker is. Goed om rekening mee te houden en eventueel de bedtijd later te laten beginnen.

Waarom slaapt mijn kind slecht? 

Slaapproblemen bij kinderen kunnen door verschillende factoren ontstaan. Naast aanleg speelt ook de reactie van ouders op het gedrag van het kind mee. Bijna alle kinderen worden ‘s nachts wel eens wakker. Als ze alleen opnieuw in slaap kunnen vallen als jij er bent of als ze hun speen hebben, kunnen er slaapproblemen ontstaan.

Lichamelijke oorzaken

Ook lichamelijke oorzaken kunnen slaapproblemen veroorzaken. Bijvoorbeeld allergieën, darmproblemen en oorproblemen. Dat was bij mijn zoon het geval, juist ’s nachts had hij meer last van zijn oren. Ook kan benauwdheid een rol spelen bij het krijgen van slaapproblemen. Te grote keelamandelen of overgewicht kunnen leiden tot benauwdheid.

Snurkt jouw kind? Dan is het goed om na te gaan waar het probleem vandaan komt.

Angsten of piekeren

Een andere belangrijke oorzaak van slaapproblemen is moeite met inslapen door angsten of piekeren. Bijvoorbeeld doordat je kind veel stress ervaart, zich zorgen maakt of iets naars heeft meegemaakt. Hier kan superpowerspray met een superpowersteen wonderen doen. De steen is voorzien van “glow in the dark” steentjes die een aangename gloed verspreiden en een kind geruststelling geven. Kijk hier waar je deze set kunt bestellen.

Enge griezels die een kind uit de slaap houden

Sommige kinderen hebben een rijke fantasie. Hierdoor kunnen ze de wereld duiden, niets mis mee zou je zeggen. Maar toch wel als dit betekent dat er giezels zijn die een kind uit de slaap houden en er slaapproblemen ontstaan. Mijn broertje had vroeger spoken die in de muur woonden. Geen makkelijke taak voor mijn ouders om dat uit zijn hoofd te praten. Erken dat de griezels er zijn en geef een kind munitie om ermee te dealen. Met heks/ spook of monsterweg jaagt een kind zelf de plaaggeesten weg en door het amulet met “glow in de dark” stenen blijven ze ook weg. Kijk snel hier waar je ze kunt bestellen.

Hoe help je een kind goed te laten slapen?

Zorg er allereerst voor dat het kind een fijne slaapplek heeft. Ook een rustig slaapritueel en een goede dagindeling is belangrijk. Dit zijn namelijk voorwaarden voor een kind om goed in te kunnen slapen. Als een kind moeite heeft met doorslapen kan het ook goed zijn om te kijken hoe de dag en avond verlopen zijn. Is een kind wel genoeg buiten geweest. Heeft het wel genoeg beweging gehad? Hoeveel kijkt een kind naar een beeldscherm?

Wat als de tips bij slaapproblemen voor een jong kind onvoldoende helpen?

Als de tips voor het goed inslapen onvoldoende helpen en er is geen lichamelijke oorzaak voor de slaapproblemen, dan kan je kijken of een gedragsmatige aanpak helpt. Het doel is bereikt als de peuter of kleuter zelf  in slaap kan vallen, en daarbij niet afhankelijk is van jou. Kies een methode die goed bij jou en het kind past, zodat je het ook echt consequent kunt volhouden!

De strenge methode

Sommige kinderen zijn gewend dat ze altijd een reactie krijgen als ze roepen of huilen. Ze leren dan niet zelf in slaap te vallen. Probeer een tijdje om niet te reageren op het aandacht vragen van een kind. Als je kiest voor deze methode, leg dit dan van tevoren goed aan het kind uit. Wees niet verbaasd als het gedrag in eerste instantie verergerd. Zodra een kind doorheeft dat schreeuwen, huilen of roepen niet het gewenste resultaat heeft zal het ongewenste gedrag afnemen. Als je deze methode toepast is het heel belangrijk om zeker te  weten dat je kind niet ziek is. Als je deze methode niet kan volhouden ( het kan namelijk heel heftig zijn om je kind zo te horen huilen en schreeuwen), kies hier dan niet voor niet voor. Een kind dat na een tijdje schreeuwen toch gehoord wordt, leert: “Als ik maar lang genoeg schreeuw, komt mama of papa wel”.

De strenge methode, light versie

Als je de ‘strenge methode’ naar vindt en het juist fijn vindt om af en toe bij een kind te gaan kijken. Kies dan voor de methode waarbij je volgens een vast schema even kort gaat kijken bij een kind.

Zeg tegen het kind dat het moet gaat slapen en dat je over 5 minuten weer even komt kijken. Als het kind gaat roepen of schreeuwen, blijf je toch 5 minuten weg om dan pas weer even te komen kijken. Deze 5 minuten kun je langzaamaan verlengen met een paar minuten, je gaat dan pas na 8 minuten weer kijken, 10 en zo door, tot het niet meer nodig is. Maak als je op de slaapkamer komt geen oogcontact met het kind, geef het wel een aai en een kus en zeg een kort geruststellend zinnetje zoals: “Ga maar lekker slapen” . Voer vooral geen hele gesprekken, want daar wordt een kind alleen maar wakker van.

Stappenplan methode

Bij deze methode blijf je bij het kind in de kamer, maar je reageert niet op zijn of haar gedrag. Je maakt geen oogcontact en praat niet tegen het kind, maar je bent wel aanwezig. Zo kun je elke dag een stukje verder van je kind vandaan gaan zitten. Eerst ga je naast het bed zitten en zo elke keer een stukje verder tot je bij de deur zit, en daarna buiten de kamer op de trap bijvoorbeeld. Deze manier werkt goed als een kind last heeft van verlatingsangst. Je leert een kind dan om zelf in slaap vallen, maar wel in aanwezigheid van jouw veiligheid.

Ontspannen

Zorg dat je kind zoveel mogelijk ontspant voor het inslapen. Dit kun je doen door vaste rituelen. Daarnaast kun je een extra ontspannende oefening met je kind doen voor het inslapen. Bijvoorbeeld een massage, een meditatie-oefening of een ontspanningsoefening, zoals ademhalingsoefeningen.

Televisie kijken wel of niet?

Probeer het kijken naar televisie of een beeldscherm te beperken tot op zijn hoogst een uur voor het slapen gaan.  De reden is dat een beeldscherm licht geeft en dit houdt de aanmaak van melatonine tegen. Melatonine is een hormoon dat je lichaam aanmaakt dat zorgt voor slaperigheid. Je hebt dus juist melatonine nodig om goed in slaap te kunnen vallen.

Tips bij slaapproblemen voor kinderen vanaf 7 jaar

Heeft een kind op deze leeftijd nog steeds moeite met in slaap vallen, dan kan je het beste het kind betrekken bij het maken van een plan. Net als bij peuters en kleuters is het ook op deze leeftijd belangrijk om eerst de al genoemde tips toe te passen. Begin daar eerst mee en pas als het nodig is eventueel de volgende adviezen toe.

Praat met je kind

Voer een gesprek met het kind over het slapen. Stel vragen en luister, zonder gelijk tips of adviezen te geven. Vraag aan het kind of hem/ haar iets dwars zit en hoe het komt dat het slapen niet lukt. Maakt het zich zorgen of ligt het te piekeren, zit het niet lekker is zijn/ haar vel? Vraag wat het kind zou kunnen helpen om makkelijker te slapen. Heeft het kind zelf misschien al een idee waardoor hij of zij beter kan slapen? Bekijk dan samen of je dit kunt uitproberen.

Is er geen aanleiding voor de slaapproblemen, bedenk dan welke van de bovenstaande methodes het beste bij jou en je kind past. Nadat je gekozen hebt is het belangrijk om dit met je kind te bespreken. Leg goed uit waarom je het belangrijk vindt dat het kind goed leert slapen. En leg ook uit hoe jullie dit gaan aanpakken en waarom.

Betaalsysteem

Als je kind vaak uit z’n bed komt, kun je een “betaalsysteem” invoeren waarmee je duidelijk maakt hoe vaak een kind uit bed mag komen. Dit kan doormiddel van kaartjes of knikkers. Je kind mag bijvoorbeeld het aantal keren komen dat er knikkers zijn. Het levert elke keer een knikker in. Begin bijvoorbeeld bij 3 en bouw dan af. Daarna negeer je Je kind krijgt dan één pas, die hij één keer mag gebruiken. Je kind mag dus één keer roepen of uit bed komen. Daarna levert hij de pas in en negeer je het roepen.

Meditatie

Er zijn kinderen die veel piekeren voord het inslapen. Deze kinderen kunnen moeilijk ontspannen en vallen hierdoor niet in slaap vallen. Een meditatie- of een mindfulness-oefening kan helpen. Een kind leert z’n aandacht te richten op het hier en nu, waardoor hij of zij stopt met piekeren. Er zijn veel boekjes met leuke mindfulness-oefeningen voor kinderen tussen de 5 en 12 jaar en hun ouders. Een voorbeeld van een leuk en bruikbaar boek is ‘Meditaties voor kinderen en tieners’  De meditaties zijn erg goed bruikbaar, veelzijdig,  mooi verwoord en prachtig geïllusteerd. De thema’s die aan de orde komen zijn: troost, liefde, vrede, bescherming. Het boek is verder prachtig geillustreerd. Ook de “doe” meditaties zijn mooi en duidelijk beschreven. Kortom een superboek. Wat ook erg handig is, is dat goed staat aangegeven voor welke leeftijd de meditaties geschikt zijn. Ook geïnteresseerd om met je kind te mediteren? Het boek ‘Meditaties voor kinderen en tieners’ vind je hier. 

Bronnen

NJI – Richtlijn gezonde slaap en slaapproblemen bij kinderen
Kennis centrum Kinder en jeugdpsychiatrie – Slaapproblemen

Kom je er nog niet uit hoe je je kind kunt helpen? Neem dan contact op via mail, misschien kan ik jullie weer op weg helpen.